Thuở xa xưa tại vùng đất Lạc Việt có rất nhiều yêu quái đến quấy nhiễu không cho dân lành yên ổn làm ăn. Thần Lạc Long Quân ở dưới thủy cung thuộc dòng dõi Rồng có sức khỏe phi thường, thỉnh thoảng lên cạn giúp dân diệt trừ yêu quái, dạy dân chăn nuôi, trồng trọt và cách ăn ở.
Bấy giờ ở vùng núi cao phương Bắc có nàng Âu Cơ dòng họ Thần Nông xinh đẹp tuyệt trần, nghe đất Lạc Việt có nhiều cảnh đẹp, hoa thơm cỏ lạ nên đến thăm. Âu Cơ và Lạc Long Quân tình cờ gặp nhau, đem lòng yêu nhau, hai người kết nghĩa vợ chồng cùng sống với nhau ở cung điện trên cạn.
Ít lâu sau, Âu Cơ mang thai và sinh ra một cái bọc trăm trứng, nở ra trăm người con trai. Đàn con lớn nhanh như thổi ai ai cũng khôi ngô khỏe mạnh. Vốn quen sống ở dưới nước, thấy mình không thể sống ở trên cạn mãi, Lạc Long Quân buồn rầu đành phải chia tay Âu Cơ với lời hẹn: "Khi cần chúng ta sẽ gặp lại nhau".
Lạc Long Quân mang 50 người con xuống biển, Âu Cơ mang 50 người con lên núi. Các con chia nhau cai quản các phương. Người con cả làm vua, lấy hiệu là Hùng Vương, đóng đô ở Phong Châu, đặt tên nước là Văn Lang, từ đó mở ra thời đại các vua Hùng.
Từ sự tích này mà mỗi khi nhắc đến cội nguồn của dân tộc người Việt Nam luôn tự hào là con Rồng cháu Tiên.