Truyền thuyết Mị Châu - Trọng Thủy

Vua An Dương Vương lên ngôi, đổi tên nước là Âu Lạc. Sau khi xây thành Cổ Loa người được thần Kim Quy cho móng chân dùng làm lẫy, giao cho Cao Lỗ làm thành một chiếc nỏ thần để giữ thành. Lúc đó, Triệu Đà mang quân sang xâm lược Âu Lạc, vua An Dương Vương có nỏ thần trong tay bắn trăm phát trăm trúng, một phát có thể giết hàng nghìn quân giặc. Quân giặc chết như ngả rạ, Triệu Đà rất tức tối phải rút binh về đóng ở Vũ Ninh tìm cách phá nỏ thần.
Nỏ Thần
Triệu Đà biết An Dương Vương có một người con gái tên là Mị Châu nên đã cho con trai là Trọng Thủy giả sang cầu thân, kết tình hòa hiếu. Mị Châu thấy Trọng Thủy khôi ngô tuấn tú đã phải lòng, An Dương Vương sau đó đã gả Mị Châu cho Trọng Thủy. Trọng Thủy dụ dỗ Mị Châu đòi xem nỏ thần, Mị Châu vào chỗ cha cất nỏ, lấy cho Trọng Thủy xem, Trọng Thủy bẻ gãy lẫy nỏ, thay cái khác vào, rồi giả vờ muốn về thăm cha mẹ. Triệu Đà bảo với Mị Châu rằng: "Ân tình vợ chồng không thể quên nhau, nếu lỡ hai nước không hòa, ta lại tới đây thì làm thế nào mà tìm thấy nhau?" Mị Châu nói: "Thiếp có cái nệm gấm lông ngỗng, thường mang theo mình, đi đến đâu thì rút lông ngỗng rắc ở chỗ đường rẽ để làm dấu".

Trọng Thủy về báo cho Triệu Đà biết. Triệu Đà đem quân kéo tới đánh Âu Lạc, vua An Dương Vương đem nỏ thần ra bắn nhưng nỏ đã hỏng. Quân Triệu Đà tiến sát tới nơi, An Dương Vương đưa Mị Châu chạy về phía Nam. Trọng Thủy lần theo dấu lông ngỗng đuổi theo. An Dương Vương đến bờ biển, liền gọi rùa vàng đến cứu. Rùa vàng nổi lên mặt nước, mắng rằng: "Kẻ ngồi sau ngựa là giặc đấy, sao không giết đi?" An Dương vương bèn rút gươm muốn chém Mị Châu, Mị Châu khẩn rằng: "Trung tín trọn tiết, bị người đánh lừa, xin hóa thành ngọc châu để rửa thù nhục này". Cuối cùng, An Dương Vương vẫn chém Mị Châu, máu chảy loang mặt nước, loài trai nuốt vào bụng, hóa làm hạt minh châu. An Dương vương cầm sừng tê văn dài 7 tấc xuống biển mà đi.

Trọng Thủy đuổi theo đến nơi, thấy Mị Châu đã chết, thương khóc ôm xác đem về chôn ở Loa Thành, hóa làm đá ngọc. Trọng Thủy nhớ tiếc Mị Châu, trở lại chỗ Mị Châu tắm gội trang điểm khi trước, thương nhớ không nguôi, cuối cùng nhảy xuống giếng mà chết. Người sau được hạt minh châu ở biển Đông, lấy nước giếng ấy mà rửa, sắc ngọc càng sáng hơn.